Mô tơ cực từ xẻ rãnh

MÔ- TƠ CỰC XẺ RÃNH LÀ GÌ?
NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG THẾ NÀO?

Động cơ (mô- tơ) cực xẻ rãnh là gì?

Động cơ cực xẻ rãnh, hay còn gọi là động cơ có vòng lệch pha (Shaded pole motor) là một trong những dạng cơ bản nhất của động cơ điện một pha, và nó được thiết kế với giá thành rẻ hơn so với các loại động cơ lưỡng cực khác. Thông thường, những động cơ này có công suất hoạt động lên đến 1/20 HP (mã lực), tức là ít hơn 40W.

Một động cơ cực xẻ rãnh về cơ bản là một động cơ lồng sóc nhỏ, phần rô- to được đặt trên một lõi hình chữ C. Trong đó có các cuộn dây phụ trợ bao gồm các vòng lệch pha bằng đồng quấn xung quanh một phần của mỗi cực, chúng được đặt lệch pha nhau. Cuộn dây phụ trợ này được gọi là cuộn lệch pha (shading coils).

*Hình bên trên cho ta thấy cấu tạo của một động cơ cực xẻ rãnh, bao gồm:

- Stator winding: cuộn dây quấn trên Stator
- Stator: Bộ phận Sta-to (phần tĩnh) .
- Rotor: Bộ phận Rô- to (phần động) được thiết kế theo dạng lồng sóc.
- Shading poles: Các vòng lệch pha
- Bearings: Bệ đỡ.
- End Bells: Nắp động cơ.

Nguyên tắc hoạt động của Mô- tô cực xẻ rãnh

Sơ đồ hoạt động của một động cơ cực xẻ rãnh giản đơn

Khi có dòng điện xoay chiều chạy qua cuộn dây nguồn (supply coil) , một từ thông dao động được sinh ra và chạy đến các cuộn lệch pha (shading coils)

(Từ thông là thông lượng đường sức từ đi qua một diện tích dây dẫn. Từ thông cho ta thấy số đường sức từ đi qua tiết diện s khi đặt vuông góc với các đường sức từ. Đơn vị Wb.)

Tại đây từ thông này thay đổi. Hiệu điện thế và cường độ dòng điện được cảm ứng để chống lại sự thay đổi của từ thông sinh ra từ cuộn dây nguồn (supply coil). Kết quả là, từ thông nằm dưới cuộn lệch pha làm trễ pha hơn so với từ thông trong phần còn lại của cuộn dây. Từ đó nó sẽ gây ra hiệu ứng sản sinh ra một vòng xoáy nhỏ bên trong từ thông chạy xuyên qua rô- to và làm cho cánh quạt quay.

Hiệu ứng này được thể hiện trong các dòng từ thông như thế nào sẽ được biểu diễn chi tiết trong hình ảnh động dưới đây (có sử dụng phân tích phần tử hữu hạn ):

Ứng dụng

Động cơ cực xẻ rãnh được sử dụng khi lực xoay mô- men thấp trong một giới hạn chấp nhận được (ví dụ như cánh quạt) và thường thấp hơn 1/4 HP.
Do hiệu quả rất thấp, động cơ cực xẻ rãnh chỉ nên được sử dụng trong các ứng dụng các chi tiết máy móc nhỏ chỉ hoạt động trong một thời gian rất ngắn (ví dụ như động cơ quạt của máy thông gió- shower fan).
Nguồn: tbe.vn